ایران؛ بریتانیا و خزعل

خرمشهر (محمره) در معادلات اقتصادی و سیاسی ایران اواخر قاجاریه، به تدریج نقش و جایگاه ویژه ای پیدا می کرد. همسایگی با بصره، کشتی رانی کارون، اتصال به خلیج فارس، مسائل نفتی، و بریتانیا و منافعش در منطقه همگی دلایل اصلی قرارگرفتن پروندة این خطّه از ایران بر روی میزهای سیاسی و اقتصادی بریتانیا بود. توجّه ایران به امور بنادر با ایجاد پست های گمرکی، دفاتر تذکره و ایجاد کارگزاری بنادر جنوب شکل جدّی به خود می گرفت، اما حکومت شیخ خزعل در خوزستان سرآغاز مناسبات و منازعات نوینی میان دولت ایران (به ویژه نهادهای تازه تأسیس در خوزستان)، بریتانیا و شخص خزعل شد.